Không có luật bản quyền quốc tế, chỉ có công ước quốc tế là lý do để các hãng xe Trung Quốc ngang nhiên copy thiết kế từ nước ngoài.
Vụ kiện thành công của Land Rover đối với Landwind mới đây là lần đầu tiên một hãng xe nước ngoài được xử thắng trước một hãng nội địa ngay tại Trung Quốc, theo Fox News. Hãng xe Anh đã theo đuổi vụ kiện từ 3 năm trước.
Nhiều năm qua, Land Rover không phải nạn nhân đầu tiên ở xứ sở của xe nhái, và cũng không phải hãng đầu tiên vác đơn đi kiện. Nhưng chưa hãng nước ngoài nào được xử thắng. Vậy vì sao việc xử kiện lại khó khăn đến thế, khi giới chuyên môn và người sử dụng đều không khó để nhận ra thiết kế bị sao chép?
 |
|
Bản gốc Range Rover Evoque (bên trái) và bản sao Landwind X7 giống nhau từ kiểu dáng tổng thể tới các chi tiết.
|
Theo Auto Express (Anh), tạp chí này tham khảo ý kiến các luật sư và nhận thấy vấn đề nằm ở chỗ "Không có luật bản quyền quốc tế". Tức là thiết kế của Land Rover được bảo hộ ở Anh, nhưng khi sang nước khác thì chưa được bảo hộ, nên khó có cơ sở để kiện tụng.
Land Rover muốn kiện Landwind sao chép, cần chứng minh được hãng xe Trung Quốc sao chép những gì. Tòa án xem xét các chứng cứ mà hai bên cung cấp, từ đó đưa ra quyết định. Trong vụ kiện này, Land Rover thắng vì tòa tuyên bố Landwind đã sao chép 5 thiết kế độc quyền của Range Rover Evoque để tạo ra mẫu X7 như đèn, lưới tản nhiệt...
Việc chứng minh này tùy từng trường hợp, tùy từng hãng có cung cấp đủ chứng cứ hay không để tòa kết luận. Thời gian, chi phí và sự rắc rối trong thủ tục là các yếu tố khiến nhiều hãng biết rằng bị sao chép thiết kế nhưng cũng không đủ kiên nhẫn để theo kiện. Nhưng nếu doanh số của hãng bị ảnh hưởng bởi thiết kế của đối thủ, vấn đề sẽ trở nên phức tạp giống trường hợp của Land Rover.
Năm 2016, tòa từng bác bỏ đơn kiện của Land Rover một lần, bởi lẽ bằng sáng chế Evoque mà hãng xe Anh nộp ở Trung Quốc năm 2016, trong khi xe ra mắt trên thị trường từ năm 2015, vì vậy không có ý nghĩa. Thậm chí khi đó, tòa còn bác bỏ luôn bằng sáng chế này. Đồng nghĩa với việc, Evoque được bảo hộ bản quyền ở Anh, nhưng không được bảo hộ ở Trun Quốc.
Một ví dụ đơn giản, nếu muốn chứng minh đối thủ sao chép đèn pha, hãng phải đưa ra chứng cứ về việc đèn pha của hãng được tạo ra vào năm nào, đã đăng ký bản quyền hay chưa, thiết kế của đối thủ giống ở những điểm gì, lịch sử của đối thủ từng có thiết kế như vậy hay chưa. Ngay cả khi cung cấp đủ tài liệu, việc quyết định đôi khi còn phụ thuộc vào ý chí của tòa án. Bởi lẽ, bản vẽ thiết kế cũng giống như các tác phẩm nghệ thuật, rất khó để đo lường hay định đoạt.
Ở Trung Quốc, có thể dễ dàng bắt gặp các mẫu xe nhái ở khắp các ngả đường. Những sản phẩm này vẫn được giới thiệu đường đường chính chính ngay tại các triển lãm ôtô lớn như Bắc Kinh hay Thượng Hải, nơi các phiên bản gốc cùng xuất hiện.
Ngoài xe của Land Rover, vô số sản phẩm của các hãng nước ngoài khác có "anh em sinh đôi" ở Trung Quốc. Từ siêu xe McLaren, xe sang cỡ nhỏ MINI hay xe siêu sang Rolls-Royce đều có bản sao.