Công nghệ giúp hạn chế khí thải NOx đã tìm thấy, thế nhưng liệu việc phải 2 năm sau mới có thể có mặt trên thị trường có là quá muộn để dừng được đà lăn của cơn tuyết lở ngay hiện tại có tên diesel?
Hệ thống có tên ACCT được các chuyên gia nghiên cứu xe tại đại học Loughborough, Anh phát triển đã thu hút được hàng loạt các hãng xe, nhà cung ứng và thậm chí cả các dịch vụ cho thuê xe diesel có quy mô lớn để mắt tới.
ACCT, viết tắt của công nghệ tạo ra và chuyển đổi ammonia, đã được đội ngũ chuyên gia nghiên cứu nhiều năm nhưng chỉ tạo ra kết quả thành công đột biến từ 2 năm trước. Hệ thống này cũng khá đơn giản với các kỹ sư lành nghề và với sự trợ giúp đúng đắn có thể xuất hiện trên thị trường chỉ trong 2 năm tới, ông Graham Hargrave, tiến sĩ nghiên cứu và phân tích quang học đồng thời là người đứng đầu nhóm nghiên cứu Loughborough chia sẻ.
ACCT sử dụng ammonia để khử khí NOx.
Cơ chế của ACCT, hiểu đơn giản, là biến khu vực khử AdBlue - hệ thống xử lý chất thải bằng ure thành một phòng xử lý với dung dịch ACCT đặc biệt giàu ammonia. Tương tự các hệ thống xúc tác khử chọn lọc ure (SCR) thông thường, ACCT dùng ammonia để khử khí NOx với chất thải cuối cùng là khí Nito và nước. Điều quan trọng là ACCT thực hiện thao tác đó hiệu quả hơn hẳn ở tầm nhiệt độ rộng hơn. Các hệ thống như AdBlue thường gặp khó vì nhiệt độ thấp ở hệ thống xả cuối.
Bài thử nghiệm sử dụng cho một dòng xe Skoda cho thấy ACCT có thể giữ lại 98% lượng khí NOx mà xe diesel thải ra thay vì chỉ 60% như các xe đạt chuẩn Euro 6 hiện tại và con số này thậm chí có thể được cải thiện cao hơn nữa trong tương lai.
Hệ thống khử SCR trên các dòng xe thông thường không thể hoạt động hiệu quả ở nhiệt độ thấp.
Hiện, các chuyên gia về xe diesel, sau khi tìm hiểu công đoạn phát triển và hoạt động của ACCT cho biết hệ thống này thậm chí có thể đạt mức gần như không tạo ra khí thải, đồng thời cho rằng đây là phát minh còn quan trọng hơn phát minh đã tạo ra chính dòng xe diesel hiện giờ.
Khí thải NOx luôn là mối đau đầu đối với các hãng xe nói chung. Xe diesel hoạt động hiệu quả hơn khi nhiệt độ một số bộ phận trong xe cao hơn nhưng hệ quả là khí NOx thải ra cũng nhiều hơn. Theo ước tính của các tổ chức an toàn sức khỏe tại châu Âu, loại khí này đã góp phần rút ngắn tuổi thọ của 71.000 người mỗi năm.
Các hệ thống xúc tác khử chọn lọc ure (SCR) sử dụng AdBlue đã được sử dụng từ lâu trên xe diesel bởi chúng giảm lượng khí thải NOx ra môi trường rất nhiều. Tuy nhiên, ở nhiệt độ thấp chẳng hạn như khi xe đang tạm nghỉ trên đường (qua Start/Stop), AdBlue hoạt động không hiệu quả khiến lượng khí NOx nó "bắt" được giảm đi khá nhiều. Trái lại, ở nhiệt độ cao AdBlue lại vận hành rất trơn tru.
Liệu sự xuất hiện của ACCT có giúp đảo ngược xu thế tẩy chay xe diesel đang lan rộng tại châu Âu hay không hay đã là quá muộn?
Cũng bởi lo ngại khí thải NOx, thị trường xe diesel tại châu Âu đã rơi vào hỗn loạn. Doanh số dòng xe này giảm 20% trong thời gian qua. Hệ lụy của điều này... tiếp tục ảnh hưởng tới môi trường khi lượng khí thải CO2 tăng lên (do xe xăng được ưa chuộng hơn). Các kỹ sư từ Loughborough cũng cảnh báo điều này khi cho rằng vấn đề với NOx có thể được giải quyết nhưng CO2 là vấn nạn toàn cầu với quy mô lớn hơn nhiều.
Hiện, thỏa thuận giữa đội ngũ nghiên cứu thuộc đại học Loughborough và "các đối tác toàn cầu" đang được triển khai, trong đó chủ yếu là với các nhà cung ứng để có thể ứng dụng ACCT một cách rộng rãi.